Khi gặp sự cố phần cứng, bạn thường hỏi liệu có thể giải quyết sự cố bằng cách cập nhật BIOS của mình không.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu BIOS là gì, cách truy cập nó, và cách thực hiện các thay đổi.
Có một điều cần biết trước: Không giống như cập nhật Windows hoặc trình điều khiển đồ họa, cập nhật BIOS không phải là thường xuyên. Việc này chỉ được khuyến nghị khi nhà sản xuất máy tính cá nhân hoặc bo mạch chủ của bạn khuyên như vậy, hoặc khi bạn đã chẩn đoán sự cố mà được biết là bản cập nhật BIOS có thể giúp khắc phục.
Nếu bạn đã biết mình cần cập nhật BIOS và không quan tâm đến thông tin khác, hãy chuyển thẳng đến phần “Cách cập nhật BIOS của bạn” bên dưới qua liên kết nhảy ở đầu trang.
BIOS nghĩa là gì?
BIOS là viết tắt của Basic Input/Output System (hệ cơ sở nhập/xuất). Đó là phần sụn tải trước hệ điều hành của bạn. BIOS thực hiện các quy trình khởi động để kiểm tra các thiết bị hệ thống (từ RAM đến ổ cứng đến bàn phím của bạn) và tải hệ điều hành của bạn.
Power-On Self Test (tự kiểm tra khi bật nguồn), hoặc POST, là một phần của quá trình này để xác định xem phần cứng có hoạt động chính xác hay không. Nếu lỗi xảy ra ở giai đoạn này, máy tính cá nhân có thể tắt trước khi hiển thị video. Bo mạch chủ sẽ phát ra một loạt tiếng tút tút, sử dụng đèn LED thay đổi màu sắc, hoặc hiển thị mã lỗi trên màn hình tích hợp để giúp bạn chẩn đoán sự cố.
Trong thời gian POST, người dùng có thể sử dụng phím nóng để vào menu BIOS và thay đổi nhiều cài đặt PC cấp thấp. Giao diện BIOS cho phép bạn điều chỉnh cài đặt ép xung CPU, kích hoạt Intel® Extreme Memory Profile (Intel® XMP) để tận dụng RAM của bạn nhiều hơn, thiết lập ổ khởi động mới (bên ngoài Windows), v.v.
Cách truy cập BIOS bằng menu Cài đặt trong Windows
Truy cập BIOS từ Windows 10 hoặc 11 có thể là một giải pháp dễ dàng nếu máy tính cá nhân của bạn khởi động quá nhanh để sử dụng các lệnh bàn phím khi khởi động.
Từ Windows 10 hoặc 11, bạn có thể truy cập BIOS bằng cách mở menu Cài đặt và điều hướng đến thẻ Khôi phục.
Trên màn hình Khôi phục, tìm tiêu đề “Khởi động nâng cao” và nhấp vào “Khởi động lại ngay”.
Từ màn hình tùy chọn khởi động lại màu xanh lam sau, hãy nhấp vào “Khắc phục sự cố”, rồi nhấp vào “Tùy chọn nâng cao”. Giờ bạn có thể chọn “Cài đặt phần mềm sụn UEFI". Một lát sau, máy tính cá nhân của bạn sẽ khởi động lại trực tiếp vào menu BIOS.
Cách truy cập BIOS trong trình tự khởi động trước
Bạn cũng có thể truy cập menu BIOS bằng cách sử dụng phím nóng trong quá trình khởi động. Các phím nóng này – chẳng hạn như F2, F10, DEL hoặc ENTER – khác nhau tùy theo nhà sản xuất, nhưng sẽ được hiển thị trên màn hình trước khi tải hệ điều hành.
Nếu hệ điều hành của bạn tải trước khi bạn có thời gian để nhập phím nóng, hãy thử phương pháp Windows 10 và 11 ở trên để khởi động lại trực tiếp vào BIOS.
UEFI nghĩa là gì?
Thông thường, khi mọi người đề cập đến việc truy cập BIOS, họ thực sự đang nói về một giao diện mới hơn được gọi là UEFI.
UEFI là viết tắt của Unified Extensible Firmware Interface (Giao diện Phần sụn Có thể mở rộng Hợp nhất). Nó trông tương tự như các menu BIOS cũ, nhưng cho phép bạn sử dụng chuột và điều hướng giữa các menu con dễ dàng hơn. Đằng sau, nó cho phép thời gian khởi động nhanh hơn, cập nhật dễ dàng hơn, và bảo mật tốt hơn.
Bạn sẽ nhận thấy rằng khi bạn truy cập BIOS, các menu ghi “Tiện ích BIOS UEFI” ở trên cùng. Vẫn có thể truy cập các menu BIOS đời cũ, nhưng hầu hết người dùng không có lý do để truy cập vào đó.
Trừ khi đang sử dụng máy tính cá nhân cũ hơn, bạn có khả năng sẽ thấy menu UEFI thay vì BIOS khi điều chỉnh cài đặt ép xung và thực hiện các chỉnh sửa cấp thấp khác. Nhưng vì mục đích đơn giản, chúng tôi sẽ tiếp tục sử dụng “BIOS” để chỉ UEFI.
Khi nào bạn nên cập nhật BIOS của mình?
Các bản cập nhật BIOS thường không tăng hiệu năng, nhưng có thể sửa các lỗi liên quan đến phần cứng cụ thể hoặc thêm khả năng tương thích cho các thiết bị mới.
Các nhà sản xuất bo mạch chủ cảnh báo không nên cập nhật bo mạch chủ nếu máy tính cá nhân của bạn đang hoạt động bình thường. Rủi ro khi cập nhật BIOS của bạn bao gồm hỏng hóc nếu mất điện trong quá trình cập nhật kéo dài vài phút hoặc nếu xảy ra sự cố. Thao tác cập nhật cũng sẽ đặt lại cài đặt BIOS về giá trị mặc định, điều này có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của hệ thống.
Đây là một vài lý do để thực hiện cập nhật BIOS:
- Khả năng tương thích. Bản cập nhật giúp mở rộng khả năng tương thích và cho phép bạn sử dụng phần cứng mới như bộ nhớ, ổ lưu trữ, hoặc CPU được phát hành gần đây.
- Độ ổn định. Bản cập nhật giúp cải thiện độ ổn định. Điều này phù hợp nếu bạn đang gặp sự cố hệ thống mà bạn truy nguyên thấy bắt nguồn từ bo mạch chủ của mình.
- Tính năng tùy chọn. Bản cập nhật cho phép các chức năng tùy chọn của phần cứng mới, chẳng hạn như THANH có thể đổi kích thước trên thẻ đồ họa.
- Bảo mật. Bản cập nhật giúp giải quyết các lỗi bảo mật mới được khám phá.
Cách cập nhật BIOS của bạn
Phương pháp cập nhật BIOS của bạn khác nhau giữa các nhà sản xuất bo mạch chủ.
Nếu bạn không nhớ mình đang sử dụng bo mạch chủ nào, có thể dễ dàng tìm thấy thông tin bằng cách sử dụng Windows. Trong Windows 10, hãy nhấn phím Windows và nhập “Sys” hoặc “msinfo” để tìm Thông tin Hệ thống:
Nhấp vào ứng dụng Thông tin Hệ thống và tìm các dòng ghi “Baseboard Manufacturer” (Nhà sản xuất bo mạch cơ sở) và “Baseboard Product” (Sản phẩm bo mạch cơ sở):
Lưu ý: Trước khi tiếp tục, hãy sao lưu các tệp cá nhân của bạn và nghiên cứu các tùy chọn khôi phục cho máy tính cá nhân và bo mạch chủ của bạn trong trường hợp hỏng BIOS. Quá trình khôi phục có thể yêu cầu ổ cắm USB hoặc đĩa CD đã chuẩn bị sẵn cũng như kích hoạt bàn phím của công cụ khôi phục được tích hợp trên máy tính cá nhân lắp sẵn.
Một khi bạn có mẫu sản phẩm, hãy điều hướng đến trang hỗ trợ sản phẩm của nhà sản xuất và tìm hướng dẫn sử dụng sản phẩm. Chương BIOS hoặc UEFI sẽ giải thích một số cách để "flash" – hoặc cập nhật – BIOS. Cũng có thể có hướng dẫn trên tab BIOS của trang sản phẩm.
Sẽ rất hữu ích nếu luôn mở sách hướng dẫn trên thiết bị thứ hai, chẳng hạn như máy tính xách tay hoặc điện thoại thông minh. Sẽ không truy cập được trình duyệt của bạn trên máy tính cá nhân chính khi bạn đang ở trong môi trường BIOS.
Một phương pháp phổ biến là:
- Tải các tệp trình điều khiển mới xuống từ tab BIOS trên trang hỗ trợ của sản phẩm.
- Giải nén tệp bằng một tiện ích như WinRAR.
- Chuyển tệp vào ổ USB được định dạng đúng.
- Khởi động lại máy tính cá nhân và truy cập menu BIOS trong thời gian POST.
Các công cụ để cài đặt bản cập nhật BIOS từ đây sẽ khác nhau tùy theo nhà sản xuất, nhưng bạn có thể tìm thấy hướng dẫn từng bước trong sách hướng dẫn hoặc trang web của nhà sản xuất.
Tùy thuộc vào nhà sản xuất, một phương pháp cập nhật đơn giản cũng có thể được cung cấp, chẳng hạn như ổ cắm USB đi kèm với bo mạch chủ của bạn để cập nhật BIOS từ bên trong Windows. Các tiện ích tương tự cũng có thể sẵn có để tải xuống và cài đặt vào ổ USB. Một số bo mạch chủ thậm chí còn có các cổng và đèn LED cụ thể dành riêng cho quá trình cập nhật này.
Bất kể phương pháp cài đặt nào, quá trình cập nhật BIOS có thể mất khoảng năm phút. Điều quan trọng là không tắt nguồn hoặc khởi động lại máy tính cá nhân của bạn cho đến khi quá trình này hoàn tất. Kiểm tra hướng dẫn của nhà sản xuất để xem liệu đèn LED trên bo mạch chủ có báo hiệu kết thúc cập nhật không.
Những điều cần nhớ về các bản cập nhật BIOS
Các phương pháp cập nhật BIOS khác nhau và bạn phải luôn tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của nhà sản xuất bo mạch chủ của mình. Bạn cũng nên nghiên cứu trước để xác định các tùy chọn khôi phục cho BIOS bị hỏng và lưu giữ thông tin đó trong tầm tay trên thiết bị thứ hai.
Một điều khác cần nhớ là bản cập nhật BIOS thường không mở khóa thêm bất kỳ hiệu năng nào và không được khuyến nghị cho những hệ thống đang hoạt động bình thường. Lý do tốt nhất để tiếp tục cập nhật là để mở rộng khả năng tương thích hoặc sửa lỗi với phần cứng hiện có của bạn.
Nếu bạn đang tìm kiếm hiệu năng tốt hơn trong game thì cập nhật BIOS không phải là cách để thực hiện. Xem danh sách các mẹo của chúng tôi để tăng FPS của bạn hoặc cân nhắc nâng cấp lên bộ xử lý Intel® Core™ mới nhất có hỗ trợ ép xung nâng cao.